به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

سامانی: جایزه جلال؛ گران‌ترین جایزه ادبی در سطح کشور است / سلایق شخصی هیچ تأثیری در ارزیابی آثار نداشت

تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۹۴۹۴۷

دبیر علمی جایزه ادبی جلال آل احمد گفت: جایزه جلال، گران‌ترین جایزه ادبی در سطح کشور است. تعدد جوایز ادبی نشان‌دهنده پرفروغ بودن جریان ادبی است. هر جایزه شمعی است که مسیر را روشن می‌کند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نشست خبری پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد، امروز ۱۸ دی ۱۴۰۱ در خانه کتاب و ادبیات ایران، با حضور علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و وجیهه سامانی، دبیر علمی پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدای نشست علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ضمن تقدیر و تشکر از دبیر علمی و داوران و همه همکاران دبیرخانه جایزه ادبی جلال آل احمد گفت: در شصتمین سال انتشار کتاب غربزدگی جلال آل احمد هستیم. این سال را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم که نگاه جلال به این مسأله بازخوانی شود و مورد توجه بیشتر قرار گیرد.

رمضانی توضیح داد: غیر از جایزه ادبی جلال، یک رویداد آموزشی نیز برگزار می‌گردد با نام آل جلال. در این رویداد آموزش‌پذیرانِ داستان کوتاه، داستان بلند و رمان، مستندنگاری و نقد ادبی شرکت می‌کنند و ۱۳ نفر از مدرسان تراز اول کشور در آن به آموزش می‌پردازند. همچنین اختتامیه پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد روز شنبه ۲۴ دی ماه ساعت ۱۸ برگزار خواهد شد.

در ادامه وجیهه سامانی، دبیر علمی جایزه ادبی جلال اظهار داشت: تعدد جوایز ادبی نشان‌دهنده پرفروغ بودن جریان ادبی است. هر جایزه شمعی است که مسیر را روشن می‌کند. جوایز کمک می‌کنند تا چرخه نشر کشور پرقدرت بچرخد و نویسندگان شور و اشتیاق بیشتری پیدا کنند. جایزه جلال یکی از پرقدرت‌ترین این جوایز است. هیچ نویسنده‌ای نیست که نخواهد در جایزه ادبی جلال برگزیده شود.

دبیر علمی این دوره افزود: شأن این جایزه اولاً به خود جلال آل احمد برمی‌گردد و ثانیاً به عملکرد ۱۴ ساله این جایزه ادبی. انتخاب‌های ۱۴ دوره قبل اعتبار این و منزلت خوبی به این جایزه داده است. تعداد آثاری که در این دوره به دبیرخانه رسیده است ۲۶۷۶ اثر از ۸۵۸ ناشر است. تعداد آثار در این دوره نسبت به سال قبل رشد ۷۴ درصدی داشته است و در خصوص ارزیابی کیفی آثار نیز باید منتظر بیانیه هیئت داوران باشیم.

سامانی در توضیح نحوه ارزیابی و فرایند داوری تصریح کرد: در این دو ماه ۱۹ داور فعالیت داشته‌اند و به دور از هر گونه اعمال سلیقه شخصی، با ورود عالمانه و تخصصی و البته متعهدانه اقدام به ارزیابی آثار کرده‌اند. طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی که مندرج در اساسنامه است، آثار به نحوی برگزیده می‌شوند که باعث ارتقای سطح ساختار، تکنیک و فرم ادبی شوند. در برگزیدن آثار دقت می‌شود که تعریضی به قومیت‌ها و ارزش‌های ملی و عرفی و مذهبی نداشته باشد.

در ادامه علی رمضانی درباره ارزش جایزه ادبی جلال بیان کرد: جایزه جلال گران‌ترین جایزه ادبی در سطح کشور است. در این دوره ۲۵۰ میلیون تومان به آثار برگزیده و ۵۰ میلیون تومان به آثار شایسته تقدیر تعلق گرفته است. از سال گذشته به این سو تلاش شد که به ۱۱۰ سکه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی نزدیک شویم. امیدواریم با تأمین منابع از طریق مجلس شورای اسلامی، امکان اجرای مصوبه شورا مبنی بر اعطای جایزه ۱۱۰ سکه‌ای محقق شود.

سامانی، دبیر علمی جایزه ادبی جلال آل احمد از سه بخش جنبی این دوره نیز یاد کرد: آثار مستندنگاری درباره شهید سلیمانی تألیف شده در بازه زمانی آخر سال ۹۸ تا سال ۱۴۰۱ بخش اول جنبی است که شامل ۶۳۹ اثر است. بخش دوم با موضوع مدافعان سلامت و ۴۲۰ اثر را در بر گرفته است. بخش دیگر نیز مربوط به ویرایش کتاب است.

در انتهای نشست اسامی نامزد‌های نهایی پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد ذکر شد (به ترتیب حروف الفبا):

بخش نقد ادبی:

از میان ۷۷ اثر ارسال شده، ۳ نامزد نهایی انتخاب شده‌اند.

تماشای روایت، بررسی تحلیل روش انتقال داستان از روایت به درام؛ نوشته مجید آقایی، انتشارات علمی و فرهنگی
خود انتقادی ادبی، رساله‌ای در نقد هنر خویشتن در عرصه ادبیات؛ نوشته مهرداد نصرتی، نشر فرهنگ عامه از کرمان
درآمدی در ادبیات تطبیقی، خاستگاه، مبانی نظری و چالش‌ها؛ نوشته منصور پیرانی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

داوران این بخش: ابوالفضل حری، محمود بشیری و جواد کامور بخشایش

بخش مستندنگاری:

در این بخش نسبت به سال گذشته ۹۱ درصد افزایش کمی داشته است. در این دوره از میان ۶۹ اثر، ۵ اثر به مرحله نهایی راه یافتند.

اینجا سوریه است؛ نوشته زهره یزدان پناه، انتشارات راهیار
پاییز آمد؛ نوشته گلستان جعفریان، انتشارات سوره مهر
سازمان سیاسی بهاییت؛ نوشته حمیدرضا اسماعیلی، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی
عقیله؛ نوشته الهام امین، انتشارات به‌نشر از مشهد
نبرد تنگه ها؛ نوشته صطفی رحیمی، موسسه نشر آثار شهید حسن باقری

داوران این بخش: خانم بهناز ضرابی زاده، مهدی کاموس و گُلعلی بابایی

بخش داستان کوتاه:

۴۰۱ داستان کوتاه شرکت کرده‌اند و در نهایت ۳ نامزد انتخاب شدند.

راننده رئیس جمهور و چند داستان دیگر؛ نوشته سلمان کدیور، انتشارات شهرستان ادب
گورگم و چند داستان دیگر؛ نوشته عماد عبادی، نشر نظام الملک
ویروس عاشق؛ نوشته مجید رحمانی، نشر صاد

داوران بخش داستان کوتاه: هادی خورشاهیان، یوسف قُجُق، محمدعلی رکنی

بخش رمان و داستان بلند:

این بخش با ۱۵۰۸ اثر بیشترین تعداد آثار را به خود اختصاص داده است و ۴ مورد از آن‌ها نامزد مرحله نهایی جایزه شده‌اند.

سیاگالش؛ نوشته ابراهیم اکبری بیزگاه، نشر صاد
صور سکوت؛ نوشته محمد قائم‌خانی، انتشارات شهرستان ادب
صور؛ نوشته حسینعلی جعفری، انتشارات سروش
عزرائیل؛ نوشته نیما اکبرخانی، نشر کتابستان معرفت از قم

داوران این بخش عبارت‌اند از: رحیم مختومی، محمدرضا شرفی خبوشان، سیدمیثم موسویان

همچنین بخش‌های جنبی در این مرحله نامزد ندارند و برگزیدگان مستقیماً در اختتامیه اعلام می‌شوند. مسن‌ترین نویسنده این دوره ۶۷ سال و جوان‌ترین نویسنده ۲۹ سال دارند.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: جایزه جلال جایزه ادبی جلال آل احمد نقد ادبی وجیهه سامانی پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد داستان کوتاه جایزه جلال دبیر علمی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۹۴۹۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برای تقویت میدان کتاب کودک و نوجوان چه باید کرد؟

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دوران کودکی و نوجوانی، مهم‌ترین دورانی است که در آن شخصیت، هویت و سبک زندگی افراد شکل می‌گیرد و نظام‌های اعتقادی و ارزشی در نهاد آنان پایه ریزی می‌شود. ازاین رو، تولید و مصرف محتوا در زیست بوم فرهنگی کودک و نوجوان، ضرورتی راهبردی و سبک ساز است. در این میان، «محتوای ادبی» در پویایی این زیست بوم و الگوسازی در زمینه سبک زندگی، نقشی پررنگ دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است.

دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس در پژوهشی با عنوان «تولید و ترویج محتوای ادبی برای کودک و نوجوان؛ واکاوی سیاستی و راهکارهای تقنین» آورده است، سیطره محصولات و خدمات ادبی، هنری و رسانه‌ای بر سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان، تولید و مصرف محتوا در این زیست‌بوم را به ضرورتی راهبردی تبدیل کرده است. در این میان، محتوای ادبی می‌تواند در پویایی زیست‌بوم و الگوسازی در زمینه سبک‌زندگی، نقشی پررنگ داشته‌باشد. زیرا پیوند محتوای ادبی با زیبایی‌ها و جاذبه‌های هنری ناگسستنی بوده و در چنین بستر و قالبی، ظرفیت فراوانی برای انتقال پیام‌ها و مفاهیم به ظریف‌ترین و مؤثرترین شکل وجود دارد. 

* سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است

این پژوهش بیان می‌کند که بنابر بررسی چارچوب سیاستی کنونی، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است. همچنین سیاست‌های واضح، ملموس و هدفمندی در این زمینه وجود ندارد. در مصوبات و مقررات تخصصی‌تر نیز راهبردهای موجود کم‌رمق بوده و جامعیت لازم را ندارند. بررسی آرایش نهادی این حوزه نیز نشان‌دهنده فعالیت جزیره‌ای، موازی‌کاری و تشتت در تولی‌گری است. 

* نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان

این پژوهش نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان را به‌عنوان یکی از چالش‌های تولید و ترویج محتوای ادبی برای این قشر دانست و بیان کرد که خلأ برنامه راهبردی، تلقی نشدن مسائل کودک و نوجوان به‌عنوان اولویتی بنیادین و ضعف در چارچوب سیاستی و نهادی موجود، به ساده‌انگاری، تشتت و نبود انسجام در سطوح مختلف سیاستگذاری و اجرا در این حوزه منجر شده‌است. به‌دلیل محوریت نداشتن پژوهش، تخصص‌گرایی و برنامه‌ریزی جامع‌نگرانه، عمده اقدامات به‌صورت مقطعی و پروژه‌ای، جوشیده از دغدغه‌های فردی یا برخواسته از ادراک و تجربه زیسته محدود و ناقص شخصی بوده‌اند که به نتایج کم‌اثر و سطحی انجامیده‌است. 

* مغفول ماندن بسیاری از حوزه‌های موضوعی مورد نیاز مخاطب 

در این پژوهش، مغفول ماندن بسیاری از حوزه‌های موضوعی مورد نیاز مخاطب به‌عنوان چالش تولید و ترویج محتوای ادبی برای گروه کودک و نوجوان بیان شده و آمده است که آثار تألیفی از لحاظ موضوع‌یابی، مسئله‌مندی و نیازشناسی دچار ضعف جدی بوده و به بسیاری از بحران‌ها و مسائل آسیب‌زای دوره کودکی و نوجوانی کم‌توجهند. در چنین شرایطی، مخاطبان برای پاسخ به نیازها و دغدغه‌های خود، بیشتر سراغ آثار ترجمه‌ای و خارجی می‌روند که اغلب حاوی پیام‌هایی آسیب‌زا و ناسازگارند. 

* خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر

دیگر چالش این حوزه در این گزارش به خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر اشاره شده و آمده است که: فعالیت مؤثر و پیوسته در این حوزه مستلزم حضور و استقرار متخصصان دغدغه‌مند و مسئله‌شناس است. در شرایط کنونی، مجموع آثار تألیفی کمیّت و کیفیت مطلوبی نداشته و در زمینه پرورش و تربیت آفرینش‌گر و متخصص کودک و نوجوان و زیرساخت‌ها و مواد آموزشی مربوطه نیز خلأ جدی وجود دارد. آفرینش‌گران فعال و دغدغه‌مند کنونی نیز کم‌شمار بوده و در میان مخاطبان چندان شناخته شده نیستند. 

* فعالیت جزیره‌ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول

این پژوهش رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی و فعالیت جزیره‌ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول را به‌عنوان یکی از چالش‌های این حوزه معرفی کرده و توضیح می‌دهد که رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق یا تک‌محصول‌ها، اگرچه در کوتاه‌مدت جذب مخاطب را به‌همراه داشته و دستاوردساز است، اما نمی‌تواند به‌طور ماندگار و گسترده‌ای جریان‌سازی کرده و انس کودکان و نوجوانان با محتوای ادبی را نهادینه کند. عمده دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در این حوزه ارتباط پایدار و تعامل پویایی با یکدیگر ندارند و اغلب فعالیت‌ها و برنامه‌های اصلی خود را در سطح درون‌سازمانی دنبال می‌کنند. به‌این‌ترتیب، اقدامات انجام شده تأثیر محدود و اندکی بر کلان وضعیت مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان گذاشته و هدف راهبردی مشخص و دستاورد ملموس و سنجش‌پذیری محقق نمی‌شود. 

* نظم‌دهی و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های این حوزه

این پژوهش پیشنهاد می‌کند که نظم‌دهی و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های این حوزه و راهبری سبد مصرف فرهنگی مخاطب کودک و نوجوان، به تدوین برنامه‌ای راهبردی و جامع (مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی) و به‌روزرسانی پیوسته آن نیازمند است. تعیین اولویت و رویکرد موضوعی و تنظیم نگاشت نهادی از لوازم اساسی چنین برنامه‌ای است. رصد و پایش مداوم زیست‌بوم فرهنگی کودک و نوجوان می‌تواند منجر به تصویری واضح از وضعیت مستقر شود. تصویری که می‌تواند یاریگر برنامه‌ریزان و آفرینش‌گران و تولیدکنندگان در ایده‌پردازی، خلق اثر، ترویج محتوا، بازاریابی و عرضه محصول باشد. 

* تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی

این پژوهش یکی از راهکارهای حل این چالش را تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی عنوان کرده و ادامه می‌دهد که در راستای افزایش تخصص‌گرایی و بهبود وضعیت تألیف، روندها و زیرساخت‌های کنونی باید به‌سمت تربیت و آموزش افراد مستعد، توانمندسازی آفرینش‌گران کنونی و نیز حمایت از آثار تألیفی مطلوب، تغییر مسیر یابند. ازاین‌رو، لازم است ضمن تقویت ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های آموزشی در مقاطع مختلف، در صنعت نشر و فعالیت‌های ترویجی نیز از آثار تألیف و بومی مطلوب پشتیبانی شود (مانند مشوق‌های مالیاتی و اعطای یارانه). 

در این پژوهش تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان به‌عنوان راهکار دیگر مطرح شده و در توضیح آن آمده است که تمرکز بر جایگاه‌های حقوقی و آفرینش‌گران موفق و ترویج و چهره‌سازی از آنها می‌تواند پیوند مستحکم‌تری میان مخاطبان و محتوای ادبی ایجاد کند. زیرا نهادها و آفرینش‌گران از امکان همراهی طولانی‌مدت و پیگیری پیوسته توسط مخاطب برخوردار بوده و ظرفیت بسیار بیشتری برای هویت‌بخشی، الگو‌آفرینی و سبک‌سازی دارند. 

* تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت‌های بازار فرهنگی

این پژوهش همچنین پیشنهاد تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت‌های بازار پردازی فرهنگی را مطرح کرده و بیان می‌کند که عرضه حداکثری محتوای ادبی مستلزم لحاظ ذائقه‌ها و گرایش‌های گوناگون مخاطب و قرار دادن محتوای مدنظر در زنجیره ارزش است. در صورت ایجاد پیوستاری در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه، می‌توان منابع فرهنگی غنی دینی و بومی را به زبان کودک و نوجوان امروز فراوری کرد و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار پردازی فرهنگی به بازتولید چنین آفرینش‌هایی در قالب‌های گوناگون پرداخت.

* تقویت جریان اقتباس

راهکار دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس در این پژوهش مبتنی بر تقویت جریان اقتباس و سرمایه‌گذاری در صنعت و پی نما مطرح شده که در توضیح آن بیان می‌کند که با تقویت جریان اقتباس می‌توان جهان‌های داستانی و شخصیت‌های بومی و آئینی را در قالب رمان بازآفرینی کرد و با نگارش فیلم‌نامه‌ها و بازی‌نامه‌های اقتباسی براساس رمان‌های پرمخاطب و غنی به گسترش جهان داستانی خلق شده در دیگر قالب‌های هنری و رسانه‌ای پرداخت. صنعت پی‌نما نیز ظرفیت فراوانی در شکوفایی زنجیره ارزش آثار ادبی داشته و می‌تواند حلقه اتصال کتاب و آثار نمایشی (به‌ویژه پویانمایی) باشد. با سرمایه‌گذاری در پی‌نما، هم مخاطب بالقوه‌ای برای آثار اقتباسی فراهم می‌شود و هم بهره‌وری فرایندهای تولید آثار نمایشی افزایش می‌یابد. رویکرد ارتباطات سازمانی در میان دستگاه‌های مسئول در این عرصه نیازمند بازنگری جدی است. همرسانی نیازها و ظرفیت‌ها میان مدارس، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مساجد، فرهنگ‌سراها و دیگر نهادهای مرتبط و برقراری تعاملات هم‌افزا در این زمینه، ضروری است. 

در یکی جمع بندی نهایی محوری‌ترین مسائل و چالش‌های این حوزه از منظر سیاستی و تقنینی عبارتند از:
۱. نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان،
۲. مغفول ماندن بسیاری از حوزه های موضوعی مورد نیاز مخاطب،
۳. خلأ جدی در تألیف و تربیت آفرینش گر،
۴. رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی،
۵. فعالیت جزیره ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول.
در راستای مسائل یاد شده، این راهکارها پیشنهاد می شوند:
۱. تدوین برنامه راهبردی و تنظیم نگاشت نهادی،
۲. رصد و شناسایی مداوم نیازهای کودکان و نوجوانان،
۳. تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی،
۴. چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان،
۵. تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت های بازارپردازی فرهنگی،
۶. تقویت جریان اقتباس و سرمایه گذاری در صنعت پی نما (کمیک)،
۷. بهبود تعامل میان دستگاهی.

انتهای پیام/